بهار 1398
از آرشیو پوسترهای خود مراقبت کنید!
در دهه هشتاد شمسی گرافیک ایران راه پر پیچ و خمی را طی کرده و به جای نسبتاَ ثابتی رسیده بود. معضلات بزرگ تکنیکی را یک‌به‌یک حل کرده و کم و بیش مخاطبان خود را یافته بود. صاحب قدر و قیمت و انجمن صنفی و پیشکسوتان و متولیان شناخته شده‌ای گشته بود.
رونق اقتصادی ایران پس از جنگ از آن کسب و کاری واقعی ساخته بود. و آرامش و یکدستی در صفوف حاکمان بستر مناسبی برای تبلیغات فراهم کرده بود. اینک کار فرهنگی با توافقی ناگفته بر سر مرزهای ممکن رو به رونق می‌گذاشت. از جمله، گالری‌های بیشتری فعال شده و به نمایش آثار هنرمندان می‌پرداختند. به زودی موج تجارت هنر از راه می‌رسید و قرار بود دوره‌ای جدید آغاز شود.
سال ۱۳۸۷، ده سال از آغاز کار طراحان آزاد گذشته بود. فضایی که سودای تجارت در سر نداشت، بلکه بر اساس ضرورت دیگری شکل گرفته بود. ضرورت فضایی مستقل برای نمایش آثار تجربیْ فارغ از امکان یا عدم امکان فروش. ضرورت فضایی مستقل برای نقد و گفتگو و ایجاد ارتباط مابین هنرمندان و همچنین هنرمندان و مخاطبان. بی‌شک طراحی گرافیک که به یمن تکثیر امکان تاثیرگذاری و نفوذ بیشتری در جامعه داشت، بعنوان شکلی از هنر معاصر مورد توجه طراحان آزاد قرار داشت. آشنایی نزدیک با آثار یکی از بهترین طراحان آن دوره، رضا عابدینی، و دوستی مغتنم او موجب همکاری ده سالهای بر اساس ایده‌های نو این هنرمند شد. شکل پیشنهادی وی یعنی پوستر به ایده‌های ما نیز بسیار نزدیک بود. پوستر وسیله‌ای برای اعلان جمعی که در دهه پس از انقلاب به دلایل سیاسی بسیار مهجور مانده بود و همگی ما مشتاق بودیم تا به سیاق سالهای دور آن را احیا کنیم.
گروهی از طراحان جوان به سرپرستی آریا کسایی و تحت رهبری رضا عابدینی ده سال هر هفته یک پوستر برای نمایشگاه‌های طراحان آزاد خلق کردند. پوسترهایی در چارچوب تعیین شدهِ طراح اصلی. آنان نیز جوانان پیشرویی بودند که این پوسترها را محلی برای تجربه‌گرایی خود می‌دانستند. برخی از آنان در طول عمر این پروژه از طراحی گرافیک فاصله گرفته و با روش‌هایی دیگر هنر معاصر را پی گرفتند. بسیاری از آنان از نیمه‌ی راه به ما پیوستند؛ از تهران و شهرهای دیگر، با رویکردهای گونهگون، اما همگی با نفسی تازه و روحی جستجوگر.
طراحان آزاد و تجربه‌گری‌هایش به آثار آنان هویت می‌داد و طراحی پوسترهای ایشان هویتی واحد به فعالیت‌های طراحان آزاد می‌بخشید. از نمایشگاه‌های گروهی دویست نفره تا نمایش‌های انفرادی. از رویدادهای یک شبه تا نمایشگاه‌های مفصل کیوریت شده. از جوانترین‌ها تا هنرمندان شناخته شده، همه با یک هویت تعریف می‌شدند و مخاطب با یک نگاه می‌دانست با نمایشی جسور و پیشرو در فضای طراحان آزاد روبرو خواهد شد. اینهمه آسان بدست نیامد. مقاومت بسیاری از هنرمندان در مقابل کلیت پوستر و مخالفت با طرح‌های گرافیست‌ها، تاخیر در مراحل مختلف آماده سازی، مشکلات مالی، مشکل پخش و نگهداری و مقاومت برای نصب پوسترها و... تنها یک امر همواره ثابت بود: استقبال مخاطبان!
باید چندین سال می‌گذشت تا این اقبال همگانی شود. مجموعه داران، گالری‌ها و موزه‌ها آن را پروژه‌ای درخور نمایش بدانند و به شهرهایشان دعوت کنند. حالا نیز باید سال‌ها بگذرد تا ارزش تاریخی آن در بستر سالهایی که گذشت شناخته شود. سالهایی که موج تجارت، بنیان هنر تجربی را از ریشه جدا می‌ساخت و تنها گروه‌های کوچکی در اینجا و آنجا شعله آن را محافظت می‌کردند. از همان روزی که موزه‌های معتبر جهان خواستار میزبانی پروژه پوسترهای طراحان آزاد شدند، دانستم که روزگارش به پایان رسیده. چه بخواهیم یا نه باید آن را بدست تاریخ بسپاریم و بار دیگر از نو آغاز کنیم.
به سهم خود از همراهانمان سپاسگزاری می‌کنیم.
سپاس ویژه از رضا عابدینی
تشکر بسیار از همراهان خسته‌مان در استودیو کارگاه به سرپرستی آریا کسایی
تشکر از همه هنرمندان طراحان آزاد که در این دوره ده ساله ما را باور داشتند و همدلانه ایده پوسترها را پذیرفتند.
تشکر از کارگران و مدیر چاپخانه سبز آرنگ
و تشکر از یکایک مخاطبان بخصوص آنها که قدر این محصول را دانستند و در کنج قفسه‌هاشان جایی برایش اختصاص دادند.
از این پس طراحان آزاد پوستری منتشر نخواهد کرد و عمده اعلانات خود را بصورت دیجیتال در فضاهای مجازی به اشتراک خواهد گذاشت.
گروه طراحان آزاد