کتاب پروژه  

آرشیو گرافیک کارگاه نمایش در گالری طراحان آزاد روی دیوار می‌رود
صحنه‌هایی از یک کارگاه
آسمان آبی:‌از فردا نمایشگاهی از مجموعه‌ای از پوستر، کتاب، بروشور و عکس صحنه‌های تمرین و اجرای تئاترهای کارگاه نمایش در گالری طراحان آزاد به نمایش در خواهد آمد. در این رویداد آثاری از ادوارد آرشامیان، فریدون آو، آربی اوانسیان، آشوربانی‌‌پال بابلا، بیژن صفاری، اردشیر محصص، بیژن مفید، عباس نعلبندیان و ... به نمایش گذاشته خواهد شد. این رویداد ششمین پروژه‌ی آرشیوی استودیوکارگاه و علی بختیاری است که بر پایه‌ی اسناد و آثار تاریخ گرافیک ایران شکل می‌گیرد. همچنین کتاب آرشیو گرافیک کارگاه نمایش با گردآوری و تنظیم آریا کسایی و توضیحات داریوش کیارس منتشر و در جریان نمایشگاه رونمایی و عرضه خواهد شد. این نمایشگاه که فردا از ساعت 4 تا 8 شب افتتاح خواهد شد تا 9 آبان ادامه خواهد داشت.
«کارگاه نمایش» یکی از مهم‌ترین مراکز تئاتری در تاریخ هنر ایران است که جریان هنر ‌پیش‌رو را در دو قطبی هنر در دهه‌های 40 و 50 نمایندگی می‌کرده است. عمده هنر تئاتر در این دو دهه نتیجه صف آرایی دو جریان هنر ملی و هنر پیش رو بوده است. مهم ترین مرکز هنرمندانی که با رویکرد به ایده« بازگشت به خویشتن» به دنبال خلق هنری با برچسب ملی بودن« گروه هنر ملی» به حساب می‌آمد که عباس جوانمرد و علی نصریان نخستین پرچمداران آن بودند. این گروه از دل یک محفل - کارگاه بیرون آمده بود. تعدادی از جوانان هنرستان هنرپیشگی در دوره‌ای در دهه 30 در خانه شاهین سرکیسیان گرد هم آمدند و محفل- کارگاهی تشکیل دادند که در آن بتوانند دست به تجربه‌های جدید بزنند. اما بعد از مدتی راه شاگردان از استاد جدا شد و نصیریان و جوانمرد گروه تئاتر هنر ملی را بنیان گذاشتند. گروهی که بعد‌تر چهره‌های جوانی همچون بهرام بیضایی و علی حاتمی و... نیز در دل آن دست به خلق و آفرینش تئاتر زدند. اما سرکیسیان شاگرد دیگری به نام آربی اوانسیان نیز داشت که دیدگاه‌های زیبایی‌شناسانه‌اش متفاوت با شاگردان از استاد جدا شده بود. از این نقطه راه دیگری نیز از سرکیسیان منشعب می‌َ‌شود که بعد‌تر به شکل‌گیری کارگاه نمایش ختم شد. اینگونه در اواخر دهه 40 فعالیت‌های کارگاه نمایش آغاز می‌شود. مرور مطبوعات و مستندات تاریخی نشان از یک رو در رویی مستقیم در آن سال‌ها می‌دهد. اما حالا نزدیک به 4 دهه از آن سال‌ها گذشته است و دیگر نشانی از آن رو دی رویی مستقیم نیست. حالا فرصت خوانش دوباره و تحلیل است. از همین رو نمایشگاهی همچون نمایشگاه پیش رو می‌تواند مواد خام زیادی در اختیار پژوهشگران قرار دهد. شرایط فرهنگی سال‌های اول بعد از انقلاب باعث به حاشیه رفتن جریان فرهنگی کارگاه نمایش شد. عمده چهره‌های این جریان یا مهاجرت کردند و یا همچون اسماعیل خلج از تجربه‌های خود فاصله گرفتند. اما حالا چند سالی می‌شود که شرایط تغییر کرده است. داشته‌های این کارگاه همواره در این سال‌ها مورد توجه جریان تئاتر تجربی در ایران بوده است. در این سال‌های اخیر کتاب دو جلدی «تئاتر و سینمای آربی اوانسیان» و نمایشنامه‌های« اسماعیل خلج» منتشر شده‌اند. همین چند روز پیش اعلام شد که بخش کارگاه‌های نمایشنامه نویسی جشنواره دانشگاهی تئاتر تجربه به نام « عباس نعلبندیان» نام گذاری شده است. علاوه بر این در این سال‌های چند کتاب پژوهشی در حوزه تئاتر در باره فعالیت‌های کارگاه نمایش منتشر شده است. اما یکی دیگر از اهمیت‌های نمایشگاه «آرشیو‌ گرافیک کارگاه نمایش» به توانایی‌های اعضای این کارگاه در زمینه هنر‌های تجسمی بر می‌گردد. آربی اوانسیان از درخشان ترین ذهن‌های طراحی در تئاتر ایران به حساب می‌آید. طراحی او برای نمایش‌های « پژوهشی ژرف و سترگ و نو...» و« هذا حبیب‌الله...» تا به امروز در حافظه هنر ایران باقی مانده‌اند. همین چندی پیش مانی حقیقی در فیلم«اژدها وارد می‌شود» صحنه‌ای از اجرای « پژوهشی ژرف و سترگ و نو...» را باز سازی و تصویر کرد. از سوی دیگر چهره‌ای همچون « آشوربانی‌‌پال بابلا» به عنوان یک نقاش حرفه‌ای نیز صاحب کارنامه است. چند سال پیش نمایشگاهی از نقاشی‌های او نیز در گالری طراحان آزاد برگزار شد. علاوه بر این‌‌ها چهره‌‌ای همچون اسماعیل خلج گاهی خود اقدام به طراحی پوستر نمایش‌های‌شان می‌کرده‌‌است.
از همه این‌ها که بگذریم چنین نمایشگاه‌هایی باعث رو در رویی مستقیم علاقمندان هنر با تاریخ هنر ایرانی می‌َ‌شود. فقدان چنین اتفاق‌هایی به ذهن‌های افسانه پرداز و قصه ساز اجازه جعل تاریخ می‌دهد. چنانکه در این سال‌ها بوده‌اند تحلیل گرانی که اتفاق‌های مشقی کارگاه نمایش را در جایگاه اتفاقاتی کامل و تکرار نشدنی قرار داده‌اند.